ALKARPODEROSOA. ESKUBIDEA, NOREKIN GAUZATU?

Pasa den ostiralean ekitaldi jendetsu baten lekukoa izan nintzen. Ez zen ihauteriekin erlazionaturiko ezer, zuzenbide diziplinarekin baizik. Guztiz harrigarria: ostirala, arratsaldez,  gai konplikatu samarra eta gainera euskaraz azaldua. Baina Aramaioko Kultura Aretoa jendez bete zen, Andres Urrutia notario eta, besteak beste, Euskaltzainburuak eskainitako “Euskal foru-zuzenbidea eta bere eragina Aramaion” hitzaldia entzuteko. Txaloa antolatzaileei, benetan asmatu baitzuten.

Egun euskal foruak eduki dezakeen garrantzia eta balizko aplikapena zen entzuleoi interesatzen zitzaiguna, jakina, Aramaioko kasuan foru zuzenbide zibila nola berpiz daitekeen jakiteko. Mendetako arautegia –ahoz zein idatzizko tradizioan- gaur egokitzerik ote den eta gizarte berriak bere kide gazteagoen kasuan forutasunaren zehazkizunetaz baliatzerik ote duen jakin minak eraginda hurbildu zen jende andana kultura aretoraino.

Urrutia notarioak argi azaldu zuenez, nahiz eta 1489an Arabara igaro zen, Aramaio bizkaitar foruaren zeinuak gorde zituen eta gaurdaino iritsi dira horiek aplikatzeko aukera. Usadioa gero eta ahulagoa izan bada ere, gizartearen karakteristika berriek aholka lezakete haietara itzultzea kasu batzuetan. Eta bidea zabalik dago. Zailtasuna datza, hain zuzen, aramaioarrek nahi izatean... eta euren tramite notarialak lagundu beharko lizkieketen pertsonengan sentsibilitaterik aurkitzean.

Aukera izan dudanean, euskal foruaz eta guretzat izan dezakeen abantailaz galdetu ahal izan diet Hego Euskal Herriko zenbait notariori. Eta aitortu behar dut gehienetan oso harrera hotza izan duela nire galderak. Seguruenik, bat ere inporta ez zitzaien gai bat zelako. Oso urruti zeuden kasusitikatik eta euren eguneroko betebeharrean elementu distortsionatzailetzat hartzen zutela esango nuke. Eta ene ustez, horiexek ditugu lehen eragozpenak gure eskubide forala behar bezala ezagutua eta aplikatua izan dadin.

Aramaioko Udalak ikusi du zein nolako harrera eskaini dioten, batez ere herriko gazteek, “alkarpoderoso”, “ezkontza kontratue” eta antzeko zuzenbide-giltzek eman dezaketen jokoari. Zergatik ez du prestatzen berak -eta galdera/erregua euskal foru zuzenbidea indarrean dauden herrietako udalei zabal liteke- errolda bat, euren kasu partikularretan haren aplikazioaz interesatuta dauden balizko bezeroak –azken finean notarioen bezeroak gara- normaltasunean  atenditu ditzaketen profesionalekin? Behintzat jakingo lukete nora jo, denbora alperrik ibili gabe eta euren eskubideei muzin egin barik.

Argazkiak: catalogonotarias.es